Iemand die zeer ernstig hersenletsel oploopt raakt vrijwel meteen in coma. Coma is een toestand van volledige bewusteloosheid, die zich typeert doordat de patiënt met apparatuur ondersteund moet worden om in leven te blijven. Oorzaken van coma kunnen zijn:

• Traumatisch: door oorzaak van buitenaf, zoals een verkeersongeval, werkongeval, agressie of een ongeluk tijdens het sporten.
• Niet-traumatisch: door oorzaak binnen het lichaam, bijvoorbeeld een hersenbloeding, infecties, tumoren, vergiftiging of zuurstofgebrek door bijvoorbeeld verdrinking of hartstilstand. Ook epilepsie of MS kan de oorzaak zijn.

De meeste mensen komen binnen enkele dagen tot weken weer bij bewustzijn. Helaas geld dit niet voor iedereen. Er is dan sprake van een langdurige bewustzijnsstoornis. Hierbij gaan bijvoorbeeld wel de ogen open en kan iemand zonder hulp van apparatuur zelf ademhalen, maar is het bewustzijn nog niet teruggekeerd. Door middel van intensieve therapie waarbij er prikkels worden toegediend wordt geprobeerd het bewustzijn te stimuleren.

De meeste mensen gaan door een aantal opeenvolgende niveau’s van bewustzijn heen, voordat zij weer volledige aanspreekbaar zijn. Sommige mensen blijven steken in één van de niveaus. Mensen die een langdurige bewustzijnsstoornis hebben gehad, houden voor de rest van het leven zogenoemde restverschijnselen over. De mate hiervan varieert per patiënt.

Niveau van bewustzijn

Een niet-responsief waaksyndroom (NWS, voorheen vegetatieve toestand genoemd) is een toestand waarin de patiënt wel af en toe de ogen opent en zelfstandig kan ademhalen, maar geen tekenen van bewustzijn laat zien in de vorm van gerichte handelingen of het uitvoeren van opdrachten. Er is vaak sprake van een verstoord dag/nachtritme. De oorzaak is vermoedelijk een verstoring van gebieden in het brein die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van sensorische informatie en voor activering van de rest van het brein.

Minimaal bewustzijn is een toestand waarin de patiënt enkele tekenen van bewustzijn laat zien, met name het uiten van emoties en/of het volgen met de ogen van een bewegend voorwerp (spiegel of een naaste). Soms zijn ook eenvoudige automatische bewegingen zichtbaar, maar er worden geen opdrachten uitgevoerd.

Minimaal bewustzijn+ is een toestand waarin de patiënt (af en toe) eenvoudige opdrachten uitvoert, zonder dat er sprake is van wederzijdse communicatie. Er is vaak een duidelijke toename in de alertheid te zien.

• Lees meer over de verschillende diagnoses 
• Wegwijzer passende zorg voor mensen met een langdurige bewustzijnsstoornis