Een dwarslaesie is een beschadiging van het ruggenmerg. Deze veroorzaakt uitval van de zenuwen die onder de beschadiging ontspringen. Hierdoor ontstaat verlamming van de benen, bij hogere letsels ook van de armen of zelfs van de ademhalingsspieren. Een dwarslaesie is een ernstig letsel dat over het algemeen niet meer kan genezen.

Een dwarslaesie kan ontstaan door bijvoorbeeld een ongeval, een ontsteking of bloeding. Daardoor wordt de verbinding tussen hersenen en ruggenmerg onderbroken en zullen bepaalde delen van het lichaam niet meer met de hersenen kunnen communiceren. Het hoeft niet te betekenen dat het ruggenmerg volledig is beschadigd (complete dwarslaesie). Ook kleinere beschadigingen van het ruggenmerg kunnen ervoor zorgen dat boodschappen niet meer goed worden doorgegeven (incomplete dwarslaesie). Omdat ieder deel van het ruggenmerg met een specifiek deel van het lichaam in verbinding staat, is het precieze effect van de dwarslaesie afhankelijk van de plaats waar het ruggenmerg beschadigd is.

Compleet of incompleet

We spreken van een complete dwarslaesie wanneer het ruggenmerg volledig is beschadigd. De hersenen kunnen dan de lichaamsdelen onder de beschadiging niet meer aansturen. Ook bereikt informatie vanuit deze lichaamsdelen de hersenen niet. Er is een volledige verlamming en een volledig verlies van gevoel. Er is geen willekeurige controle meer over blaas- en darmfunctie. Een complete dwarslaesie heeft ook grote gevolgen voor seksuele functies.

Is het ruggenmerg voor een deel of licht beschadigd dan spreken we van een incomplete dwarslaesie. Er worden dan nog wel signalen tussen de hersenen en de lichaamsdelen onder de beschadiging doorgegeven. Bepaalde spieren kunnen nog wel, of gedeeltelijk, werken. Het gevoel in uw huid kan voor een deel verstoord zijn. Blaas-, darm-, en seksuele functies kunnen ook voor een deel zijn uitgevallen.

Hoge of lage dwarslaesie

Mensen met een hoge dwarslaesie, vanaf de bovenste borstwervel en hoger, zijn verlamd vanaf de schouders. Dan is kunstmatige beademing misschien nodig. Mensen met een lage dwarslaesie, vanaf de tweede borstwervel en lager, kunnen hun armen en handen meestal wél gebruiken. Als armen en benen zijn aangedaan, spreken we van tetraplegie. Functioneren de armen normaal en zijn de benen en een deel van de romp aangedaan? Dan spreken we van paraplegie.

Klachten

Door de dwarslaesie kunnen de zenuwen de signalen van de hersenen niet of, niet goed, meer doorgeven. Hierdoor kunnen de volgende klachten ontstaan:

• Uitval in bewegen, doordat de opdrachten om te bewegen vanuit de hersenen niet meer aankomen bij de spieren.
• Gevoelsuitval, geen gevoel bij aanrakingen, pijn, warmte, kou en diepte doordat de prikkel van de huid de hersenen niet bereikt.
• Uitval van functies die niet bewust aan te sturen zijn. Bijvoorbeeld de blaas- en darmfunctie, de warmtehuishouding en seksuele functies.
• Psychosociale gevolgen, dwarslaesie moet een plek krijgen in het dagelijks leven en dat van de naasten.

Caudalaesie

Bij een caudalaesie (of cauda equina syndroom) is er een beschadiging in de uitlopende wortels van het ruggenmerg. Deze beschadiging kan bijvoorbeeld door een hernia, tumor of zwelling komen. Hierdoor worden de signalen gedeeltelijk of niet meer goed doorgegeven. Als zenuwen in de knel hebben gezeten, kunnen ze zich deels spontaan herstellen. Dit kan ook geburen na enkele maanden. Of dit echt gaat gebeuren, is vaak een kwestie van afwachten.

Bij het cauda equina syndroom kunnen mensen last hebben van de volgende klachten en problemen:

• Problemen bij het bewegen van de benen (hangt af van de hoogte waarop de zenuwen beschadigd zijn).
• Een verminderd of afwezig gevoel in de benen, schaamstreek en het zitvlak.
• Een overgevoeligheid in (een deel van de) benen, schaamstreek en het zitvlak.
• Problemen met de werking van de blaas en darmen.
• Problemen in het seksueel functioneren.